Hôm trước tình cờ ngoài đường gặp lại thằng bạn cấp 3 lâu không nhìn mặt, nói chuyện tay bắt mặt mừng, buồn buồn tủi tủi. Khi ra về 2 thằng còn hẹn nhau “Hôm nào rảnh cafe nhé“, chắc như đinh đóng cột! Ấy vậy mà thoắt cái đã nửa năm trôi qua mà vẫn chưa thấy cái hẹn đó tới. Có gì đó sai sai? Và rồi tôi nhớ đến chuyện đặt mục tiêu mà mình thường làm.
1000000 năm nữa nhé
Ai trong chúng ta chắc cũng có lúc có 1 mục tiêu nào đó trong cuộc sống. Ví dụ như bạn ngồi đây và nghĩ về việc mình sẽ có body như Arnold Schwarzenegger? Hoặc đặt mục tiêu N2 tiếng Nhật trong vòng 6 tháng tới.
Body như thế này nè
Rồi 1 năm sau nhìn lại bạn thấy mình vẫn 1m70 54kg, tiếng Nhật thì vẫn đang bập bõm tập viết Kanji.
Rồi bạn hỏi lý do tại sao?
Ở mục tiêu số 1, body như Arnold. Mục tiêu này tương đối là mập mờ vì “body như Arnold” là 1 khái niệm khá chung chung: không biết là bụng 6 múi hay là cân nặng 70kg, hay là ngực 100cm là mục tiêu? Ngoài ra mục tiêu này cũng không có thời hạn kết thúc, có thể hiểu nó là 5 năm sau cũng được.
Mục tiêu N2 tiếng Nhật trong vòng 6 tháng thì cụ thể về mặt thời gian nhưng phi lý về mặt logic. Vì bạn còn chưa học tiếng Nhật bao giờ nên khả năng đạt N2 trong vòng 6 tháng là cực kỳ khó. Còn chưa tính tới các yếu tố như kỳ thi JLPT N2 chỉ thi 2 lần trong 1 năm, nên nếu tính lệch thời gian thì thậm chí chưa đủ 6 tháng học bạn đã phải đi thi rồi.
Tóm lại, việc đặt mục tiêu là cần thiết và tối quan trọng để “get things done”, nên nó cũng cần có nguyên tắc khi đặt mục tiêu. Phổ biến và hay gặp nhất là nguyên tắc SMART của tác giả George T. Doran, lần đầu đưa ra trong Management Review, xuất bản năm 1981. SMART là viết tắt của 5 từ như dưới đây
Nguyên tắc SMART
S – Specific. Mục tiêu cần cụ thể, rõ ràng và dễ hiểu.
Điều này đảm bảo bạn sẽ không đặt mục tiêu chung chung, khó hình dung. Sẽ không phải mục tiêu là “body như Arnold” nữa, mà sẽ là “cơ bụng 6 múi, không cần giống hệt Arnold cũng được. Hễ hiện lên 6 múi là được. Múi to múi nhỏ không quan trọng.”
M – Measurable. Mục tiêu phải đo đếm được.
Mục tiêu phải quy ra con số hoặc dễ dàng đo đếm, kiểm chứng được. Điều này đảm bảo khi bạn đánh giá mục tiêu đã hoàn thành hay chưa thì sẽ không bị đắn đo băn khoăn. Thay vì đặt mục tiêu là “uống nhiều nước” thì nên đặt mục tiêu là “uống tối thiểu 10 cốc nước, mỗi cốc 250ml”
Quy tắc này là tối quan trọng khi đặt mục tiêu chung với 1 ai đó khác. 2 bên cần đi đến thống nhất các hạng mục trong mục tiêu, đảm bảo đo đếm được 1 cách dễ dàng, không ai có thể chối cãi được. Điều này khó ở chỗ là chúng ta cần đảm bảo khi đặt mục tiêu không bỏ sót bất cứ hạng mục quan trọng nào, và đưa nó vào cam kết.
Ví dụ như bạn đi mua chung cư, bạn xem nhà mẫu thấy hành lang nhà là 2.4m và bạn nghĩ điều đó là mặc định rồi, không cần hỏi lại. Khi bàn giao nhà, bạn tá hỏa nhận ra hành lang chỉ có 1.4m. Tra lại hợp đồng thì không thấy có mục nào liên quan tới hành lang cả, vì bạn cũng nghĩ nó là mặc định không cần nghĩ rồi. Phản đối chủ đầu tư thì cũng được thôi nhưng chủ đầu tư cũng có cái lý của họ cả đấy.
Chữ M này nếu đi sâu thì tương đối trùng lặp với chữ S ở trên. Có lẽ tác giả muốn ghép cho đủ thành cụm SMART nên để như vậy chăng.
A – Attainable / Achievable. Mục tiêu phải là trong tầm đạt được.
Ví dụ bạn đang là đứa lười biếng không tập thể dục bao giờ mà lại đặt mục tiêu là “chạy bộ 10km mỗi ngày” thì là phi lý rồi. Thay vì thế nên là “chạy bộ tối thiểu 1km mỗi ngày”, sau đó mới tăng dần lên được.
R – Relevant. Mục tiêu phải có liên quan.
Cái này thì dễ rồi, đặt mục tiêu mà nó xa vời không liên quan thì đọc lên là thấy nó ngang ngang ngay. Kiểu như “Học tiếng Nhật để đi Anh” ấy.
T – Time bound / Time based. Mục tiêu phải có thời hạn.
Đây cũng là 1 chỉ số khác giúp kiểm chứng, đo lường mục tiêu đã hoàn thành hay chưa. Lỗi phổ biến nhất hay gặp ở trường hợp này là câu nói “Hôm nào cafe nhé” mà chúng ta hay mời nhau. “Hôm nào” là bao giờ đây? Có khi là không bao giờ ấy nhỉ :))
Đấy, đặt mục tiêu cũng có dễ đâu. Thế nên phải cân nhắc kỹ trước khi tập Gym, đặt mục tiêu học tiếng Nhật, thậm chí là khi rủ bạn đi cafe nhé ^^
COMMENTS